امروزه در همه منازل حداقل یک یا دو فرش وجود دارد. از فرش برای کاربردهای زینتی و همچنین به‌عنوان زیرانداز استفاده می‌شود.

در گذشته همه فرش‌ها با دست بافته می‌شدند اما امروزه و با پیشرفت تکنولوژی، فرش ماشینی جایگزین فرش اصیل و دستبافت ایرانی شده است.

هرچند قیمت فرش ماشینی به نسبت نوع دستبافت آن، بسیار کمتر است اما این مسئله باعث فراموش شدن و یا حتی کمرنگ شدن فرش دستبافت درمیان طرفداران این کالای اصیل نشده است.

فرش دستبافت از دیرباز تا کنون طرفداران بسیاری داشته است. یکی از دغدغه‌های اصلی این افراد، شناخت تفاوت فرش دستبافت و ماشینی است.

این موضوع برای افراد متخصص در همان نگاه اولیه قابل تشخیص است اما برای خریداران فرش دستبافت که از نوع این محصول پرارزش چندان اطلاعی ندارند به این سادگی نیست.

برای تشخیص فرش دستبافت از ماشینی نکات بسیاری وجود دارد. در این مقاله به تفاوت فرش دستبافت و ماشینی و همچنین نحوه تشخیص آن پرداخته شده است.

تفاوت فرش دستبافت و ماشینی

فرش دستبافت شش تفاوت اصلی و مهم با فرش ماشینی دارد. توجه به این شش مورد می‌تواند کمک شایسته‌ای در تشخیص و انتخاب فرش دستبافت داشته باشد.

جنس الیاف

اولین تفاوت فرش دستبافت و ماشینی، جنس الیاف به‌کار برده شده در فرش است. همه فرش‌های دستبافت از الیاف طبیعی نظیر ابریشم، پنبه و پشم بافته می‌شوند و به هیچ عنوان از الیاف مصنوعی در این نوع فرش استفاده نمی‌شود.

درحالی که جنس عمده فرش‌های ماشینی از اکرولیک و مواد مصنوعی است. بنابراین با دقت در این مسئله می‌توان تا حد زیادی در تشخیص فرش موفق شد.

برای مطالعه انواع فرش دستبافت از نظر جنس الیاف می‌توانید به این مقاله مراجعه کنید.

تعداد رنگ

تعداد رنگ‌های به‌کار برده شده در فرش دستبافت معمولا بالا بوده و گاه حتی به بیش از 50 رنگ نیز می‌رسد.

این تعدد رنگ، ابدا در فرش ماشینی وجود ندارد و به‌ندرت پیش می‌آید که در فرش ماشینی بیش از 15 رنگ استفاده شود؛ به عبارت دیگر تعداد رنگ‌های فرش ماشینی در همه موارد کمتر از 20 رنگ است.

بنابراین تعداد رنگ‌ها می‌تواند نشان‌دهنده نوع فرش باشد.

رنگ‌های مورد استفاده در فرش دستبافت

نقش و نگار

طرح‌های استفاده شده در فرش دستبافت همگی اصیل و خاص و همچنین دارای شناسنامه و پیشینه است.

بیشتر این طرح‌ها الهام گرفته از طبیعت و یا آثار اصیلی است که در تاریخ برجای مانده است. نظیر فرش‌هایی با طرح ابنیه اسلامی و یا طرح‌های درختی و … . این درحالی است که فرش ماشینی از این طرح‌ها کاملا بی‌بهره است.

فرش دستبافت طرح ابنیه اسلامی

برای مطالعه انواع فرش دستبافت از نظر طرح می‌توانید به این مقاله مراجعه کنید.

سرعت بافت

فرش دستبافت همان‌طور که از نام آن پیداست به‌وسیله دست بافته می‌شود؛ بنابراین بسته به اندازه و ابعاد فرش، زمان بافت آن نیز متفاوت است و ممکن است از چند ماه تا چند سال طول بکشد.

اما فرش ماشینی به دلیل بافت با دستگاه‌های اتوماتیک، زمان بافت بسیار کمتری دارد.

وسیله بافت

همان‌طور که در بالا به آن اشاره شد، وسیله بافت فرش ماشینی دستگاه‌های بزرگ صنعتی است و این مسئله در کیفیت و سرعت بافت فرش ماشینی موثر است.

اما فرش دستبافت به‌وسیله دست و ابزارهایی نظیر قلاب قالی‎بافی، شانه یا دفه، سیخ پود کشی و قیچی بافته می‌شود.

بنابراین این ابزارها می‌توانند در کیفیت گره‌های فرش و اندازه پرزهای آن تاثیر مستقیم داشته باشند. درحالی که در فرش ماشینی این موارد وجود ندارد.

کوبیده شدن و ثبات رنگ در فرش‌های ماشینی و فرش‌های دستباف

یکی از مشکلات اصلی در فرش ماشینی، کوبیدگی آن پس از گذشت زمان است. در این نوع فرش به‎دلیل کم ‌بودن پرز‌ها، پس از مدتی، فرش سفت شده و پرزها به هم می‎چسبند که باعث می‌شود فرش کیفیت قبل را نداشته باشد.

همچنین استفاده از الیاف مصنوعی در فرش ماشینی باعث می‌شود پس از مدتی رنگ فرش تغییر کرده و کمرنگ‌تر شود.

در فرش دستبافت به‌دلیل تراکم بالای پرز‌ها و همچنین استفاده از الیاف کاملا طبیعی، این مشکلات به‌هیچ وجه وجود ندارد.

فرش دستبافت در گذر زمان کیفیت و نرمی خود را از دست نمی‌دهد و حتی پس از مدتی ارزش بیشتری نیز پیدا می‌کند.

قیمت فرش

باتوجه به موارد گفته شده در بالا مشخص است که قیمت فرش دستبافت بیشتر از فرش ماشینی است. این تفاوت قیمت نیاز به توجیه نداشته و کاملا منطقی و منصفانه است.

اصالت طرح در فرش ایرانی، جنس الیاف به‎کار گرفته شده، تعدد رنگ‌ها و البته دستان پرتوان بافنده آن، فرش دستبافت را به یک کالای فاخر و ارزشمند تبدیل کرده است. تاجایی که می‌توان گفت ارزش معنوی این محصول اصیل، بسیار بیشتر از ارزش مادی آن است.

تشخیص فرش دستبافت از ماشینی

نکات زیادی وجود دارد که به‌وسیله آن می‌توان فرش دستبافت را از ماشینی تشخیص داد. ازجمله ریشه‌ها، لبه‌ها و اندازه فرش.

1. بررسی ریشه‌ها

یکی از راه‌های تشخیص فرش دستبافت از ماشینی، نگاه کردن به پشت فرش است. در فرش ماشینی ریشه‌ها به فرش دوخته شده‌اند و در واقع جدا از فرش هستند.

اما در فرش دستبافت ریشه جزئی از فرش است و در حقیقت چله‌ای است که فرش روی آن بافته شده و در انتهای کار، بافنده آن را بریده و از دار قالی جدا کرده است.

2. بررسی گره‌ها

نحوه قرارگیری ریشه‌ها در فرش ماشینی به‌صورت کاملا منظم، هم‌اندازه و در یک راستا است اما  در فرش دستبافت این نظم وجود ندارد بلکه ناهمواری‌های زیادی در آن به چشم می‌خورد و ریشه‌ها کوچک و بزرگ و نامنظم هستند.

3. بررسی لبه فرش

راه دیگر برای تشخیص فرش دستبافت از ماشینی، بررسی لبه فرش است. لبه‌های فرش دستبافت دارای رشته‌های پود است که در قسمت لبه بیرونی قالی پیچیده می‌شوند و همدیگر را نگه می‌دارند.

همچنین لبه فرش دستبافت به‌وسیله دست کوک زده می‌شود که گاه ممکن است نامنظم دیده شود اما دوخت لبه فرش ماشینی به‌دلیل استفاده از ماشین به‌صورت کاملا هموار و منظم دیده می‌شود.

4. بررسی اندازه و تقارن فرش

فرش‌های ماشینی بسیار دقیق و متقارن هستند؛ بنابراین یک راه برای تشخیص فرش دستبافت و ماشینی، دقت در خط تقارن فرش است.

در فرش دستبافت به‌دلیل خطای انسانی ممکن است این خطوط کمی جابه‌جا شوند. این اتفاق در فرش ماشینی پیش نمی‌آید. همچنین اندازه فرش ماشینی معمولا دقیق است؛

درحالی که در فرش دستبافت معمولا اندازه فرش تا چند سانتی‌متر متفاوت از استاندارد تعریف شده‌ی آن است و دلیل آن، خطای انسانی و موارد این‌چنینی است.

یک فرصت طلایی!

اگر قصد خرید فرش اصیل و دستبافت ایرانی را دارید، می‌توانید با ما تماس بگیرید! ما در تولیدی فرش کاشی‌زاده بهترین کیفیت را به‌همراه عالی‌ترین بافت در اختیار شما قرار خواهیم داد.