فرش کاشی‌زاده
طرح ماهی در هم
ماهی در هم در فرش دستبافت ایرانی
طرح ماهی در هم نقشی زیبا است که متناسب سلیقه بسیاری از بافندگان و خریداران فرش دستبافت است؛ 
نقشه‌ای منحصربه‌فرد که در اصل، از دوره صفویان به‌جای مانده است.
تاریخچه و گستره جغرافیایی
این نوع نقش از اواخر دوره تیموری و در تمام دوران صفوی مورد استفاده بافندگان بوده است و از آنجا که در دوره تیموریان و در هرات رواج یافته به آن هراتی نیز می‌گویند. هر چند ریشه لغوی واژه ماهی درهم و اینکه چگونه در نقش فرش رایج گردیده است مشخص نیست.
استفاده از طرح ماهی در هم در جغرافیایی قدیم ایران، از شمال قفقاز، سمرقند، بخارا، خوارزم، آذربایجان و ارمنستان امروزی تا کنار دریای عمان و بندرگناوه رایج بوده است.
به احتمال بسیار، قشقایی‌ها این نقش را پس از کوچ اجباری به خراسان که به فرمان نادرشاه انجام گرفت، به فارس آورده‌اند. هر چند که شیوه طراحی قدیمی‌ترین ماهی درهم‌های قشقایی، بیشتر متاثر از سبک‌های فراهان است.
برای دیدن اندازه‌های فرش دستبافت کلیک کنید!
کاربرد طرح ماهی در هم
کاربرد این نقش اسطوره‌ای تنها بر فرش نبوده و در ضرب سکه، نقش برجسته، نگارگری، معماری و حتی بر تاج 
تیگران (یکی از شاهان ارمنستان) نیز قابل استفاده بوده است.
بنیاد و اصل این طرح، دو یا چهار برگ خمیده است که گل بزرگی را در بر گرفته‌اند، از گل وسط که همان گل نیلوفر آبی یا شاهعباسی نام دارد.
برخی معتقدند که برگ‌ها در این طرح، در ابتدا ماهی بوده‌اند که در دوران اسلامی به برگ مبدل شده‌اند. بر همین اساس، گل وسط نیز چهره انسانی بوده که آن هم به گلی گرد تغییر شکل یافته است.
ویژگی‌ها
نقش‌مایه اصلی این طرح سرتاسری، چهار نگاره‌ی برگ مانند و ماهی شکل است که در چهار سمت یک نگاره‌ی لوزی به ترتیب منظم و متقارن جای دارد. لوزی، منقش به یک گل و پره‌های چرخ‌فلکی است که آن را «چرخ فلک» نامیده‌اند.
طرح سرتاسری ماهی درهم، از تکرار نقش‌مایه اصلی و به هم پیوستن آنها بهوجود می‌آید. معمولا در بالا و پایین هر چرخ فلک، نگاره شیوه یافته‌ای که از خانواده نقشمایههای نیلوفر آبی یا نخل بادبزنی است قرار می‌گیرد. 
طرح ماهی درهم، شهریترین نقش قالی قشقایی است که سنجیدگی طراحی و نظم هندسی و توازن ریاضی را به کمال رسانده است. همین نظم در نقش‌پردازی و طراحی منضبط نگاره‌های سرتا سر و پرتکرار است که رنگ‌آمیزی را مقید و محدود می‌کند.
درحالی‌که نقش‌هایی مانند محرمات و بته قبادخانی که به‌همین اندازه مبتنی بر تکرار نقشمایه‌ها و همان‌قدر مقید به نظام طراحی مهندسی است، در مقایسه با این نقش، محدودیت کمتری در رنگ‌آمیزی دارد.
برای دیدن انواع طرح فرش کلیک کنید!
انواع طرح
با توجه به سابقه طولانی این طرح و همچنین گستره وسیعی که در جغرافیای طراحی و بافت آن وجود دارد، می‌توان گفت این نقش دارای طرح‌های بسیار متنوعی است. از جمله این طرح‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: 
- بندی
- فراهان
- کردستان
- لچک‌ترنج فراهان
- سنه لچک ترنج
- بوته ماهی
- ریزه ماهی
- خرده ماهی
- هراتی با لوزی و بدون لوزی
- ماهی درهم شکسته
برای دیدن انواع فرش دستبافت از نظر شیوه بافت کلیک کنید!
ارائه نظرات
در این مقاله تلاش کردیم تا هرآنچه را که مشتریان نیاز دارند در هنگام خرید فرش دستبافت درختی بدانند، به‌طور کامل بیان کنیم. شما می‌توانید با ارائه نظرات خود در بهبود مقالات سایت کاشی‌زاده موثر باشید.
یک پیشنهاد برای شما!
برای سفارش بافت و یا خرید فرش دستبافت و اصیل می‌توانید با ما تماس بگیرید. ما برای سلایق تک‌تک شما مشتریان عزیز، یک پیشنهاد منحصر به‌فرد و مجزا ارائه خواهیم داد.
بدون دیدگاه