فرش کاشی‌زاده
بته‌جقه در فرش دستبافت ایرانی
طرح بته‌جقه
طرح بته‌جـقه، نقش سرو خمیده و درحقیقت نشانه ایران و ایرانیان است. این نقش که نماد فروتنی نیز هست، در تاریخ هنرهای سنتی همیشه مورد توجه بوده و در تزیین انواع صنایع دستی، سهم بسزایی داشته است. این طرح به‌طور ویژه در پارچه، قالی و گلیم، کاشی، سفال، شال‌بافی، نساجی، خاتم، تشعیر و زربافی، ترمه و پته در اندازه‌ها و اشکال گوناگون کاربرد داشته است.
بته‌جقه به شکل زیوری است که از پر درنا یا کلنگ یا مرغ ماهیخوار می‌سازند و بر روی کلاه می‌گذارند. درگذشته بیشتر بهادران و دلیران این نوع کلاه را بر سر می‌گذاشتند. 
شواهد نشان می‌دهند که درخت سرو در ایران باستان، سمبلیک بوده و مفهومی معنوی دربرداشته‌است. به نظر می‌رسد که بته‌جقه برداشتی از همین مفهومِ باستانی است.
برای دیدن انواع طرح فرش کلیک کنید!
تاریخچه
نخستین مردمان نسل آریایی، در جنوب آسیا و محلی به نام فلات ایران در کنار یکدیگر شکوفا شدند و در نهایت به شباهت‌های زبانی، فرهنگی و حتی مذهبی زیادی با یکدیگر رسیدند.
آیین مردم ایران باستان، آیین زرتشت بود. برخی کارشناسان معتقدند که آیین زرتشت یکی از اولین تأثیرات تاریخی را در طراحی بته‌جقه با شکلی از درخت سرو داشته است و این نقش به‌عنوان یک نماد مذهبی باستانی زرتشتی بوده است. اما اولین طرح‌های مشهود و واضح از آنچه که آن را که بته‌جقه می‌نامیم، می‌توان در طرح‌های دوره ساسانیان دید.
نقش و نگارهایی که با الهام از گل‌ها کشیده می‌شدند، از زمان خاندان ساسانی و بعد از آن در سلسله صفوی خلق شدند و اصلی‌ترین طرح‌های منسوجات ایران در دوره قاجار و پهلوی را تشکیل دادند.
در این دوره‌ها از طرح بته‌جقه برای تزئین نشان‌ها و جواهر سلطنتی، تاج‌ها و لباس‌های درباری و همچنین منسوجات مورد استفاده عموم مردم استفاده می‌شد.
برای دیدن اندازه‌های فرش دستبافت کلیک کنید!
خاستگاه بته‌جقه
بته‌جقه یکی از طرح‌هاي عمومی فرش ایران است، به این معنا که در تمام نقاط ایران به ویژه قم، کرمان، بیرجند، تبریز، بیجار، نایین و ساروق بافته و به نام‌هایی متفاوت خوانده می‌شود.
این تفاوت در نام‌گذاری به دلیل ویژگی‌هایي است که در بته به‌کار رفته است. مانند اندازه و تعداد بته‌ها، شکل و سطح بته، خطوط تزیینی بته، منطقه‌ي مورد استفاده، ویژگیهاي فرهنگی و بومی و … . 
انواع بته‌جقه
از معروف‌ترین طرح‌هاي بته‌اي می‌توان به طرح‌هاي بته‌جقه (کاج بزرگ یا یک کاج کوچک)، افشاري، بادامی (کاج بادامی شکل)، دوقلو، مادر و بچه، بازوبندي، کشمیر، ترمه‌ای (کاج متوسط)، کردستانی (هشت بته)، خرقه‌ای (کاج بزرگ)، میري (کاج کوچک) و … اشاره کرد.
بته‌جقه (بته کرمانی)
یکی از زیباترین نقش‌هاي بته، نقش بته‌جقه در فرش‌هاي کرمان است که نتیجه‌ي تجربه‌ي طولانی هنرمندان آن در صنعت شال‌بافی، ترمه و پته‌دوزي است. این بته‌ها به صورت باریک و بلند و در برخی از موارد بر روي زمینه‌اي پررنگ، طراحی می‌شوند.
میري (سرابندي)
طرح این بته‌ي ریز و کوچک، معمولاً با خطوط هندسی و بیشتر در فرش‌هاي سرابند که در چند کیلومتري اراك واقع است، دیده می‌شود. از نام‌هاي دیگر آن می‌توان به مالِ میر، سرکج، گُل‌بته اشاره کرد.
مادر بچه‌های دوقلو
در این نقش یک بته بزرگ دیده می‌شود و دو بته‌ی کوچک و چسبیده به هم همچون دو کودک دوقلو، و بته‌ی بزرگ (بته مادر) از میان دوقلو سر برآورده است.
کشمیری
بته‌جقه‌ای که مانند دو بته‌ی کوچک و بزرگ کنار هم نقش شود، به صورتی که بته‌ی کوچک از کنار «بته‌ی بزرگ» سردرآورده باشد، بته کشمیری نام دارد. نگاره‌های بته کشمیری را در طرح‌های قالی به‌طور معمول جدا از هم و یا در کنار هم به‌صورت درهم منظم و در ردیف اریب و یک‌طرفه نقش می‌کنند و بین بته‌ها را با نقش شکوفه‌ها آرایش می‌دهند. که به بته‌ی سرکج نیز نامیده می‌شود. 
خرقه‌ای
بته خرقه‌ای، بته‌ای کاج مانند ولی از گونه‌ی بزرگ آن است. این‌گونه بته به‌دلیل بزرگی شکل خود، بته خرقه نامیده می‌شود. برای تزیین درون بته خرقه، شاخه‌های پرگل به کار می‌برند. این بته، با بته‌های میری و ترمه‌ای هم شکل است.
برای دیدن انواع فرش دستبافت از نظر شیوه بافت کلیک کنید!
ارائه نظرات
در این مقاله تلاش کردیم تا هرآنچه را که مشتریان نیاز دارند در هنگام خرید فرش دستبافت درختی بدانند، به‌طور کامل بیان کنیم. شما می‌توانید با ارائه نظرات خود در بهبود مقالات سایت کاشی‌زاده موثر باشید.
یک پیشنهاد برای شما!
برای سفارش بافت و یا خرید فرش دستبافت و اصیل می‌توانید با ما تماس بگیرید. ما برای سلایق تک‌تک شما مشتریان عزیز، یک پیشنهاد منحصر به‌فرد و مجزا ارائه خواهیم داد.
بدون دیدگاه