فرش کاشی‌زاده
انواع فرش دستبافت از نظر اندازه
فرش دستبافت یکی از محبوب‌ترین و ارزنده‌ترین انواع فرش می‌باشد که از گذشته تاکنون تغییرات زیادی داشته است.
این محصول که ریشه ایرانی دارد، امروزه در سراسر جهان مورد استفاده قرار می‌گیرد و علاوه‌بر ایران کشورهایی نظیر هند، افغانستان، پاکستان، ترکیه و آذربایجان نیز در طراحی و تولید آن نقش بسزایی دارند.
فرش دستبافت انواع مختلفی دارد. این تفاوت گاهی در جنس الیاف به‌کار گرفته شده و گاهی نیز در نوع بافت، طرح و نقشه، سبک محلی، ابعاد و یا موارد دیگر است. در این مقاله به بررسی انواع فرش دستبافت از نظر ابعاد و اندازه پرداخته شده است.
انواع فرش دستبافت از نظر ابعاد و اندازه
اگر برای خرید فرش دستبافت اقدام کرده باشید و یا جزو بافندگان فرش دستبافت باشید، حتما تاکنون با اصطلاحاتی نظیر قالی، قالیچه، ذرع و نیم، ذرع و چارک و پشتی برخورده‌اید. این اصطلاحات نشان‌دهنده ابعاد مختلف فرش دستباف هستند که هر کدام کاربرد خاص خود را دارند.
به‌طور کلی فرش دستبافت از نظر ابعاد به 7 دسته تقسیم می‌شود. در هر دسته ممکن است ابعاد مختلفی وجود داشته باشد اما باید توجه داشت که این تفاوت بسیار کوچک و گاهی در حد 10 یا 20 سانتیمتر است. در ادامه هریک از این دسته‌ها معرفی و بررسی شده‌اند.
فرش یا قالی؟
در ابتدا باید دانست که کدام یک از این اصطلاحات درمورد فرش دستبافت صحیح است. همان‌طور که در گذشته اشاره کردیم، به هر چیز گستردنی که بتوان به‌عنوان زیرانداز از آن استفاده کرد، فرش می‌گویند. بنابراین، قالی، گلیم، جاجیم و … همگی در دسته فرش‌ها قرار می‌گیرند. اما تنها به فرش‌هایی که دارای پرز به‌صورت گره هستند قالی گفته می‌شود.
قالی‌ها نیز به دو دسته دستبافت و ماشینی تقسیم می‌شود. برای اطلاع از تفاوت فرش دستبافت و ماشینی می‌توانید به این مقاله مراجعه کنید.
حال که تفاوت فرش و قالی و همچنین قالی دستبافت و ماشینی را دانستیم به برسی ابعاد قالی می‌پردازیم.
همان‌طور که در بالا اشاره شد، فرش دستبافت از نظر ابعاد به 7 دسته تقسیم می‌شود که عبارت‌اند از:
- قالی
- قالیچه
- ذرع و نیم
- ذرع و چارک
- پشتی
- کناره
- کلگی
- پادری
در ادامه هر یک از این موارد توضیح داده می‌شود.
قالی
قالی در اصطلاح فرش دستبافت، به بافته‌هایی گفته می‌شود که مساحت آن‌ها 6 متر و یا بیشتر از آن باشد. ابعاد این فرش‌ها به صورت 3×2، 3.5×2.5، 4×3، 5×3.5، 6×4 و … است. بافت فرش‌هایی که ابعاد آن بیشتر از 5×4 باشد به دلیل وزن زیاد و قیمت بالا به‌صورت سفارشی صورت می‌گیرد و کمتر پیش می‌آید که در بازار موجود باشد.
كلگی
کَلِگی و یا سرانداز کناره‌ای با ابعاد تقریبی 120 تا 180 سانتی متر عرض و 250 تا 500 سانتی متر طول است که معمولا راهروهای فراخ را با آن می پوشانند و یا در بالا و پایین فرش اصلی سالن پهن می‌شوند. بافت فرش كلگی بیشتر در قدیم و در میان چادرنشینان و روستاییان معمول بوده است. از ابعاد رایج در این گونه فرش‌ها می‌توان به 3×1.5 ، 3×1.70، 3.5×2متر اشاره کرد.
كناره
در قدیم از این نوع فرش‌ها برای پوشاندن فضاهای خالی كناره فرش تا دیوار استفاده می‌شد اما امروزه معمولاً در راهروها و راه‌پله‌ها از آن استفاده می‌کنند. پهنای کناره معمولا از 70 تا 110 سانتیمتر و طول آن2.5 تا 8 متر است.
قالیچه
منظور از قالیچه، فرش‌های كوچكی هستند كه عموماً در ابعاد 2.20×1.40 متر بافته می‌شوند. به‌عبارت دقیق‌تر قالیچه، به فرش‌هایی گفته می‌شود که مساحت آن ۴ متر مربع و یا کمتر از آن باشد. اندازه قالیچه‌های متعارف شامل 2.20×1.40 و 2.5×1.5 متر می‌باشد. به قالیچه‌هایی با اندازه 2.20×1.40 قالیچه سجاده‌ای و یا قالیچه دو ذرعی، گفته می‌شود. قالیچه‌هایی با ابعاد 2.5×1.5 و 2×2 را نیز فرش پرده‌ای می‌نامند. این فرش‌ها معمولا در ورودی اتاق یا سالن نصب می‌شود. بافت فرش پرده‌ای از نوع ریز بافت است.
فرش ذرع و نیم
برای فهم بهتر اصطلاح ذرع و نیم و ذرع و چارک بهتر است ابتدا با واژه ذرع بهتر آشنا شویم.
در گذشته واحد اندازه‌گیری طول، ذرع بوده که معادل امروزی آن برابر 104 تا 112 سانتیمتر مي‌باشد. قالی‌بافی هنر دیرینه مردم ایران است و هنوز هم اندازه‌های ذرع و نیم و ذرع چارك در آن استفاده می‌کنند.
با این توضیحات، ذرع و نیم به قطعه قالی اتلاق می‌شود که ابعاد آن در حدود 1.5×1 متر باشد. بافت این نوع فرش‌ها بیشتر در مناطق فارسی‌باف رایج است. بنابراین با توجه به اندازه ذرع فارسی كه 104 سانتیمتر است و اضافه كردن نیم ذرع به آن (156=52+104) طول این نوع فرش‌ها 156 سانتی متر می‌گردد.
فرش ذرع و چارك
فرش ذرع و چارک نیز در اصطلاح به فرش دستبافتی گفته می‌شود که مساحت آن حدود یک متر مربع باشد. ابعاد این نوع فرش‌ها معمولا 130×80 سانتیمتر است و بافت آن‌ها نیز بیشتر در مناطق فارسی‌باف رایج است.
پشتی یا رویه پشتی
پشتی یا رویه پشتی قطعه فرش کوچکی است که عرض آن از 50 تا 80 سانتیمتر و طول آن از 80 تا 120 سانتیمتر باشد. و رایج‌ترین اندازه پشتی 90×60 سانتیمتر و یا 120×60 سانتیمتر است.
پادری
به قالی کوچکی که مساحت آن حدود نیم متر مربع باشد، پادری می‌گویند. این فرش به اندازه پاگرد در ورودی كه معمولاً 70×50 سانتیمتر است بافته می‌شوند.
نکته!
اندازه‌های ذکر شده در بالا همگی به اندازه استاندارد فرش دستبافت اشاره دارد. بدیهی است که انسان نمی‌تواند شبیه ماشین رفتار کند و به‌دلیل وجود خطای انسانی و مشکلاتی که در بافت فرش وجود دارد، در اغلب موارد این اندازه‌ها تا چند سانتیمتر خطا را شامل می‌شوند که البته به‌دلیل ناچیز بودن آن، قابل اغماض است.
توجه!
خریدار قبل از خرید فرش دستبافت باید به این نکته توجه داشته باشد که قرار است از فرش برای چه کاربردی استفاده کند. در اینجا نکته قابل توجه، دکوراسیون مکانی است که برای آن فرش دستبافت تهیه می‌شود. یکی از اصول چیدمان منزل و دکوراسیون این است که ابعاد فرش طوری انتخاب شود که فرش زیر پایه‌های میز و یا مبل نرود و اصطلاحا دچار کوبیدگی فرش نشود. به‌خصوص برای فرش‌های دستباف که قیمتی‌تر هستند و هزینه رفوگری و ترمیم آن‌ها نیز بیشتر است.
فرصت طلایی برای شما!
اگر قصد خرید فرش اصیل و دستبافت ایرانی را دارید می‌توانید با ما تماس بگیرید. ما در مجموعه فرش کاشی‌زاده، بهترین‌ها را برای شما درنظر گرفته‌ایم.
بدون دیدگاه